TARIMSAL ÜRETİM SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLI DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK

Sevgili Tarımca Dergisi Okuyucuları;

Dergimizin bu sayısında 01.09.2023 tarihli 7445 Sayılı Kanun Hükümleri ile Tarımsal üretim sözleşmesinden doğan davalarda zorunlu arabuluculuk şartı inceleyip değerlendireceğiz. Söz konusu yönetmelik 102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olmasını irdelemektedir. Benzer dosyalarda bize fikir verip emsal karar niteliğinde olacaktır.

Sözleşme (tarım) üretim modeli, firmalar ve üreticiler arasında ürünün ekim- dikim zamanında veya çiftçinin belirli bir ekiliş alanı ve üretimi gerçekleştirme sorumluluğunu yüklenmesine karşın, firmaların da elde edilecek ürünü belirli şartlarda garantili olmasına dayalı üretim ve pazarlama şeklidir. Sözleşmeli tarım, yeni üretim tekniklerinin uygulama alanına hızlı bir şekilde aktarılmasının en önemli yolu olarak görülmektedir.

Sözleşmeli tarım ülkemizde Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde gelişmekle birlikte, diğer bölgelerimizde de gelişmeye başlamıştır. Tarım ülkesi olan Türkiye’de söz konusu model büyük oranda Mısır, tütün, arpa, patates, şeker pancarı gibi ürünlerde kullanılmaktadır. Sözleşmeli tarım modeli, uzun vadede planlı tarıma geçişin ilk basamaklarındandır.

Söz konusu karara göre arabuluculuk şartı 05.04.2023 tarih ve 32154 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan 7445 sayılı İcra İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 31,34,36,37,38,41. Maddeleri 01.09.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Belirtilen karar;

Dava şartı olarak arabuluculuk

MADDE 4- (1) Tarımsal üretim sözleşmesinden doğan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.

(2) Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir.

(3) Dava dilekçesi içeriğinden açıkça arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde derhal herhangi bir usulü işlem yapılmadan ve duruşma yapılmaksızın dosya üzerinden davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.

şeklindedir. Yürürlüğe giren bu değişiklikle beraber 01.09.2023 tarihinden itibaren açılacak davalarda arabuluculuk zorunlu hale gelmiş bulunmaktadır.

Belirtmiş olduğumuz yönetmeliğin dördüncü maddesine göre, tarımsal üretim sözleşmesinden doğan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Yani arabuluculuk başvurusunda bulunulup anlaşılamaması halinde açılacak davada davacının, anlaşmamaya dair arabuluculuk son tutanağını dava dilekçesine ekleme zorunluluğu vardır. İş bu uyuşmazlıklarda adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu başkanlıklarına bildirilen sözleşmeli üretim konusunda uzmanlık eğitimi almış arabulucular, olmaması dahilinde diğer arabulucular görevlendirilecektir. Tarımsal üretim sözleşmesi alanında arabuluculuk uzmanlık eğitimine ilişkin usul ve esaslar Arabuluculuk Daire Başkanlığınca belirlenecektir. Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirdiği tarihten gönderildiği tarihten itibaren iki hafta içerisinde sonuçlandırılacaktır. Zorunlu hallerde ise arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilecektir. Arabuluculuk şartı yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğ edilmeden, mahkemece davanın usulden reddine karar verilebilecektir. Mahkemece dava dilekçesinde açıkça arabulucuya başvurulmaksızın dava açıldığının tespit edilmesi halinde davacıya son tutanağın mahkemeye sunması için bir haftalık kesin süre verilecek olup süresi içerisinde arabuluculuk son tutanağının davacı tarafından mahkemeye sunulmaması halinde dava şartı yokluğu sebebiyle davanın usulden reddine karar verilecektir. Bu nedenle bu tür uyuşmazlıklarda mutlaka alanında uzman bir avukata danışılarak hareket edilmesi menfaatinize olacaktır.

Yeni bir sayıda görüşmek dileğiyle esen kalın.

Arabulucu Avukat Engin KIZILATA ( İzmir Barosu )