Orbiba Robotics CEO’su İlker Bektaş ile Röportaj

1. Merhaba İlker Bey öncelikle sizi tanıyalım? 

Merhabalar. Ben İlker Bektaş. Malatya doğumluyum. Yıldız Teknik Endüstri Mühendisliği bölümü mezunuyum. University of Warwick de Innovation, R&D and Technology Development alanında master yaptım. Hali hazırda İTÜ Bilişim Enstitüsünde Yapay Zekanın Coğrafi Bilgi Teknolojilerinde kullanımı üzerine master tezimi yazıyorum. On yıldan fazla süreler ile çeşitli teknoloji kuruluşlarında  yazılım ve teknoloji geliştirme projelerinde farklı görevlerde  bulundum. 2022 yılında da Tarım teknoloji alanında Organik tarım üreticilerine destek verecek küçük robot Platformları üretmek üzere Orbiba Robotics girişimini kurdum. Ve halen bu girişimde CEO olarak görev yapmaktayım.

• Orbiba Robotics tam olarak neyi amaçlıyor ? 

Orbiba‘nin açılımı “Organik bir bağ” mottosundan gelmektedir. Temel felsefemiz “İnsan, yediğine dönüşür” fikridir. İnsanın hayatını idame ettiren temel gıdalar ne kadar temiz ise, insanında bedeni, ruhi ve fikri gelişiminin o kadar temiz olacağına inanıyoruz.

Orbiba Robotics, temiz tarım alanında katkı sunmak isteyen her birey için karşılanabilir, yapay zeka ile veri işleyen akıllı robot platformları üretmek üzere kurduğumuz bir girişimdir.

Bu girişim ile dünyada farkındalığı her gün artan güvenilir gıdaya erişim problemini çözmek için inisiyatif alan organik tarım uygulayıcılarına, tasarlayıp geliştireceğimiz, karbon ayak izi minimal, yenilenebilir enerji kullanan, maliyeti düşük ve yatırım geri dönüşü yüksek, akıllı küçük robotlar ile destek vermek istiyoruz.

Bu desteği verirken organik tarımda yaşanan zorlukları, ilgili paydaşlarımız ile ele alarak, yeni teknolojik gelişimeler doğrultusunda çözüm sunmayı hedefliyoruz.

•  Orbiba Robotics hangi probleme çözüm üretiyor? 

Son 70 yılda dünyada insanlık olarak gıda sistemini çökerttik. Vahşi tarım ile yetiştirdiğimiz gıdalar ile sadece çevreye zarar vermedik, insanlığa da zarar verdik. İnsanlık olarak kaliteli gıda yerine, daha fazla gıda üretmek adına miktarı seçtik. Artık bu sürdürülebilir değil. Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatında biyoçeşitlilik , toprak sağlığının önemine vurgu yapılıyor, ve kullanılan kimyasal ilaçların %50 oranında 2030 yılı itibari ile mutabakata üye devletlerde azaltılması hedefleniyor. Bunun ile birlikte şu an %15 civarlarında olan Organik tarım yapılan alanların oranının %25 e çıkartılması hedefleniyor. Yani gelecekte tarım dediğimizde Konvansiyonel Tarım veya Organik tarım türevleri olarak ayrım yapmayacağız. Organik tarım normal tarıma dönecek.

Organik Tarımda çiftçilerimiz kimyasal ilaçlar kullanmıyorlar bunun alternatifi emek yoğun veya mekanik yöntemler kullanıyorlar. Dünya genelinde tarım işçisinin azalması organic tarım çiftçilerinin verimliliklerinin düşmesine veya konvansiyonel tarıma yönelmelerine sebep oluyor. Alternatif çözüm ise otomasyon fakat otomasyon başlangıç maliyetleri çok yüksek ve bu yatırımı yapmaları çiftçiler için fizibil değil.  İşte biz bu noktada devreye giriyoruz. Organik tarım için emek yoğun işleri yapabilecek başlangıç maliyeti düşük otonom tarım robotları üretmeyi hedefliyoruz.

• Orbiba Robotics olarak şu an ürettiğiniz bir robot var mı özelliklerinden bahsedebilir misiniz? 

Tarım alanında tohumdan hasata kadar aslında bir çok nokta var robotların görev alabileceği. Biz genel olarak hem sebze grubu , hem de meyve grubu için ortak problem olan yabancı ot ile mücadele problemini çözmek için Tam Otonom Yapay Zeka Destekli Yabancı Ot Yönetim Robotu nu geliştiriyoruz. Şu an Teknoloji Hazırlık Seviyesi 6 dayız, yani bu aşama tam ölçekte karşılaşılabilecek olası tüm gerçek problemlerin, uygun çevresel ortam şartlarında temsili model veya prototipe uygulandığı aşamadır. Prototipimizi çeşitli dijital ve fiziksel ortamlarda test ediyoruz.

Robotumuz oldukça küçük boyutlarda bir robot, otonom hareket kabiliyetine sahip, kullanımı bir tuş basımı gibi kolaylaştırılmış, temiz enerji ile çalışabilen, yapay zekası sayesinde çevresindeki biyoçeşitlilik , toprak sağlığını algılayıp kullanıcısını bilgilendirebilen, yabancı otu ve kültür bitkisini  tanıyıp , aralarındaki ilişkiyi analiz edip verimlilik, biyoçeşitlilik ve toprak sağlığı faktörlerini göz önünde bulundurarak yabancı otu yönetiyor. Yani yabancı otun fayda maliyet analizine göre tamamen ortadan kaldırıyor veya belli bir popülasyonda tutuyor.

• Peki robotunuz sektörde bulunan yabancı ot mücadele robotlarından farkları nelerdir nasıl avantajlar sunuyor?

Sektörde özellikle Amerika ağırlıklı olmak üzere , Avrupa , Avustralya, bu konu üzerine çalışan teknoloji şirketleri var. Son 7 yıldır çalışmalarına devam ediyorlar ve ürünleri kullanılıyor.

Fakat yaptığımız araştırmada gördüğümüz, bu robotlar oldukça büyük ve kontrol edilmesi bir robot operatörü tarafından yapılabilecek robotlar.

Orbiba Robotics olarak geliştirdiğimiz robotumuz tek tuşla otonom çalışma kapasitesine sahip.

Büyük tarım alanlarına ihtiyaç duyuyorlar yani 1000 dönüm ve üzeri gibi. Bu sebeple şu an ABD de , avrupadaki oyuncular dahil bir mücadele içindeler. Aslında Dünyada toplamda tarım çiftliklerin %6 sın 50 dönüm ve üzeri alana sahipler. Ve bu %6 içerisinde korkunç bir çekişme var. %94 lük kısım için kiralama durumu bile bu şirketler için fizibil olmuyor. Ve başlangıç yatırım maliyetleri 50 bin dolar ile 400 bin dolar arasında değişiyor. Ortalama olarak elde ettiğimiz verilerde bir robot yabancı ot otomasyonu yatırımı için 175 bin dolar gerekiyor. Bu durumda rekabetin olmadığı %94 için başlangıç yatırımın yüksek olması sebebi ile yatırım yapılabilir olarak görünmüyor.

Orbiba Robotic olarak yabancı ot yönetim robotumuz her ölçekte tarım çiftliği için karşılanabilir olması temel farkımız. Küçük boyutlarda olması tarım alanı ölçeğine göre adet bazında ihtiyaca göre yatırımınızı belirleyebilirsiniz. 10 dönüm için 2 robot , 100 dönüm için 25 robot gibi. Yaptığımız araştırmalarda her ölçekte yeterli sayıda robotumuz ile yatırım geri dönüşünü 1 yılın altında sağlayabileceğimizi ön görüyoruz.

İkinci temel ayrıştığımız nokta rakiplerimiz sadece ilgili kültür bitkisini tanıyabiliyor. Şöyle ki 1000 dönümlük bir brokoli tarlasında görüntü işleme ile brokoli mi , değil mi mantığına göre çalışıyor. Bizim robotumuz multispectral sensor ve görüntü işleme ile yabancı otu türünü , kültür bitkisi , toprak ilişkisini yapay zekası tarafından belirleyebiliyor. Bu sayede çiftçiler için anlamlı, biyoçeşitlilik, toprak sağlığı ve bitki sağlığı , meteoroloji durumu gibi iç görüleri sunabiliyor.

             İlgili rakipler 150 le 400 kg aralığında ağırlıkları varken , bizim geliştirdiğimiz robotumuzun max ağırlığının 12 kg. Bu hem toprağa zarar vermiyor hem de yönetilmesi lojistiği daha kolay.

• Peki bu ürünü geliştiriken Organik tarım alanında kişiler ile işbirliği yapıyor munuz? 

Tabii ki bu çok önemli bir konu. Geliştirme aşamalarının ilk anından itibaren hem potansiyel müşterilerimizin ihtiyacını anlamaya çalışıyoruz, hem de sektördeki akademisyen ve organizasyonlar ile bir araya geliyoruz. Bu hem ürünün hedef kitlenin ihtiyaçlarını karşılayabilecek tasarım ve fonksiyonalite de geliştirmemizi sağlıyor, hem de uzun araştırmalar sonucunda ulaşabileceğimiz çok değerli bilgilere erişebiliyoruz. Şu an da konu ile ilgili çalışma gruplarımız, odak gruplarımız ile paydaşlarımızı sürekli olarak bilgilendiriyoruz.

• Orbiba Robotics Genç bir ekipten oluşuyor biraz bahseder misiniz?

Ekip çok önemli, birkaç arkadaşla başladığımız bu serüvende 15 kişiye ulaştık. Ekibimiz genç yetenekli ve idealist arkadaşlarımızdan oluşuyor. Bitlikte girişimimize bir amaç belirledik. Bu amaç “ Dünya ve barındırdıklarına fayda sağlayan hayalleri gerçeğe dönüştürmek.” Bizi bir arada tutuyor ve başaracaklarımızla dünyaya pozitif yönde bir etki oluşturacağımıza inanıyoruz. Farklı disiplinden arkadaşlarımız var ekipte, multidisipliner bir ekip. Ekibin kendi içinde yaptığı eğitim çalışmalarının bir otonomunda toprağın karbon tutunumunu Tarım ekibimizden bir arkadaşımız anlatırken, diğer eğitimde uzaktan algılama ve yapay zeka konusunda yapay zeka takımımızın eğitimine denk gelebilirsiniz.

Toplam 1 yıl gibi bir sürede TRL 6 seviyesine gelmemiz ve daha bir çok ara ürün çıkarmamızı bu ekip çalışmasına bağlıyorum. Kendi kendini yöneten idealist bir ekimiz var.

• Peki önümüzdeki dönem Orbiba Robotics neleri amaçlıyor?

2024 hedefimizde Türkiye de ilk olacak Açık Kaynak kodlu bir eğitim tarım robotunu hizmete sunak istiyoruz. Bu robot ile tarım alanına ilgiliyi çekmeyi hedefliyoruz. Çünkü bize göre geleceğin çiftçileri teknoloji çılgınları olacak.

      Yine 2024 yılında robotumuzu saha testlerine çıkarmayı hedefliyoruz.

Bir donanım teknoloji şirketi olduğumuz için Ar-Ge ye çok ihtiyaç duyuyoruz. Bu kapsamda ulusal ve uluslararası hibe fonları bizim için çok değerli. TUBÜTAK TEYDEP başvurumuzu yaptık. Avrupa Birliği EIC (European Innovation Counsel) hızlandırma programına başvuru için hazırlanıyoruz. Şu ana kadar bu programdan fonlanan Türk bir girişim olamamış. İlk olmayı umuyoruz.